پنجشنبه صبح با یکی از دوستان عزیزم که از تجار قوی فرشهای عتیقه و کهنه صادراتی است ، قرار داشتم.هنگام خروج از منزل پسرم پرسید کجا می ری؟ طبیعتا توصیف بازار برای پسر چهار سال و نیمه چندان ساده نیست.ضمن اینکه لابلای توضیحات شما مجبورید چند سوال دیگر را هم جواب دهید.
بازار تهران رو خیلی دوست دارم.از هشت سالگی با پدرم به آنجا رفت و آمد داشتم و هنوز که هنوز هست جملات ناب زیادی را که از زبان اهالی اینجا شنیده ام بر پیشانی ذهنم به یادگار دارم .
اما بازار کجاست؟بازار تهران کجاست؟
مستقل از توصیفات جغرافیایی ویا کلاسیکی آن ، می توان از زوایای دیگر هم به این پدیده نگاه کرد.
بازار تهران ویترین اقتصاد ایران است . جایی که می توان رفتار فعالین اقتصادی را لمس کرد.
· شرایط تاریخی و فرهنگی ما که طی قرنها سبب شده حقوق مالکیت ، امنیت و ثبات اقتصادی در سطح کیفی مناسبی قرار نگیرد .از ما ایرانیها خصوصا تجار، فعالین اقتصادی و ثروتمندان ما افرادی ساخته که دائما نگران آن باشیم که داراییمان نمود پیدا نماید.در این بازار آثار تفکراتی که بر " استر ذهبک، ذهابک ، مذهبک " (وسیله رفت و آمد، ثروت و مذهب یا عقیده ات را مخفی نگه دار) تاکید دارد را می بینی. واقعا نه از ظاهر حجره ها و نه از سایر نشانه ها نمی توانی بفهمی کدام یکی از دیگری قوی تر است.
· رفتار انسان کلاسیکی که بدنبال حداکثر نمودن مطلوبیت خویش است بخوبی در اینجا ملموس است. روشهای کنترل و کاهش هزینه، الگوهای اعتباری، انواع شقوق معاملات آتی و سلف، سفته بازی و ....بسیاری از تئوریهای اقتصادی در عمل و بشکلهای قراردادی و تفاهمی به شکل بومی و سنتی در اینجا استفاده می شود. حتی وقتی منافع گروهی بخطر می افتد اتحاد شکل می گیرد . نظیر مقاومت در برابر مالیات بر ارزش افزوده.
· دوگانگی اقتصادی و تقابل سنت و مدرنیسم. در حالیکه هنوز بازاریهایی پیدا میشوند که از چرتکه استفاده می کنند و با موبایل و دسته چک ندارند. در مقابل نسل جدید بازاریها (عموما فرزندانشان) از اینترنت و نوت بوک و... استفاده می کنند.همچنین در حالیکه نمونه هایی از تولیدات سنتی ( تولیدیهای پیراهن مردانه که هنوز برش پارچه را با قیچی انجام می دهند) همچنان پابرجاست ، برخی دیگر به روشهای مدرن (نظیر حلوا شکری عقاب که ریشه تاریخی آن به بازار بر می گردد ) روی آورده اند. یا تجار فرشی که نقشه های سنتی و قدیمی را با سلیقه امروزیها تعدیل و تولید می کنند.
· بازار ملغمه ای است از تولید، کشاورزی ، بازرگانی و خدمات مالی! از تمام این بخشهای اقتصادی نمونه هایی را در می یابی اما آنچه که پر رنگ تر است علاقه ایرانی به تجارت و دلالی و سفته بازی است.
· پرتفو داری را اینجا می توان دریافت. از اینروست که می بینی در کنار شغل اصلی خود قیمت ارز، سکه و طلا، وضعیت بورس، قیمت نفت،فلزات اساسی، انواع خودرو و ... برایشان اهمیت دارد
· کارکرد انتظارات عقلایی را می توان درک کرد. تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خرجی همگی سریع بر رفتار اهالی بازار منعکس می شود.مثلا دوست من می گفت باشروع بحران مالی اخیر در جهان بازاریها در تعیین تاریخ چکهای صادره جانب احتیاط را بشدت پیش گرفته اند.حتی شرایط جوی هم موثر است. مثل تعجیل یا تاخیر در عرضه محصولات فصلی.
پینوشت:
بازار تهران رو خیلی دوست دارم.از هشت سالگی با پدرم به آنجا رفت و آمد داشتم و هنوز که هنوز هست جملات ناب زیادی را که از زبان اهالی اینجا شنیده ام بر پیشانی ذهنم به یادگار دارم .
اما بازار کجاست؟بازار تهران کجاست؟
مستقل از توصیفات جغرافیایی ویا کلاسیکی آن ، می توان از زوایای دیگر هم به این پدیده نگاه کرد.
بازار تهران ویترین اقتصاد ایران است . جایی که می توان رفتار فعالین اقتصادی را لمس کرد.
· شرایط تاریخی و فرهنگی ما که طی قرنها سبب شده حقوق مالکیت ، امنیت و ثبات اقتصادی در سطح کیفی مناسبی قرار نگیرد .از ما ایرانیها خصوصا تجار، فعالین اقتصادی و ثروتمندان ما افرادی ساخته که دائما نگران آن باشیم که داراییمان نمود پیدا نماید.در این بازار آثار تفکراتی که بر " استر ذهبک، ذهابک ، مذهبک " (وسیله رفت و آمد، ثروت و مذهب یا عقیده ات را مخفی نگه دار) تاکید دارد را می بینی. واقعا نه از ظاهر حجره ها و نه از سایر نشانه ها نمی توانی بفهمی کدام یکی از دیگری قوی تر است.
· رفتار انسان کلاسیکی که بدنبال حداکثر نمودن مطلوبیت خویش است بخوبی در اینجا ملموس است. روشهای کنترل و کاهش هزینه، الگوهای اعتباری، انواع شقوق معاملات آتی و سلف، سفته بازی و ....بسیاری از تئوریهای اقتصادی در عمل و بشکلهای قراردادی و تفاهمی به شکل بومی و سنتی در اینجا استفاده می شود. حتی وقتی منافع گروهی بخطر می افتد اتحاد شکل می گیرد . نظیر مقاومت در برابر مالیات بر ارزش افزوده.
· دوگانگی اقتصادی و تقابل سنت و مدرنیسم. در حالیکه هنوز بازاریهایی پیدا میشوند که از چرتکه استفاده می کنند و با موبایل و دسته چک ندارند. در مقابل نسل جدید بازاریها (عموما فرزندانشان) از اینترنت و نوت بوک و... استفاده می کنند.همچنین در حالیکه نمونه هایی از تولیدات سنتی ( تولیدیهای پیراهن مردانه که هنوز برش پارچه را با قیچی انجام می دهند) همچنان پابرجاست ، برخی دیگر به روشهای مدرن (نظیر حلوا شکری عقاب که ریشه تاریخی آن به بازار بر می گردد ) روی آورده اند. یا تجار فرشی که نقشه های سنتی و قدیمی را با سلیقه امروزیها تعدیل و تولید می کنند.
· بازار ملغمه ای است از تولید، کشاورزی ، بازرگانی و خدمات مالی! از تمام این بخشهای اقتصادی نمونه هایی را در می یابی اما آنچه که پر رنگ تر است علاقه ایرانی به تجارت و دلالی و سفته بازی است.
· پرتفو داری را اینجا می توان دریافت. از اینروست که می بینی در کنار شغل اصلی خود قیمت ارز، سکه و طلا، وضعیت بورس، قیمت نفت،فلزات اساسی، انواع خودرو و ... برایشان اهمیت دارد
· کارکرد انتظارات عقلایی را می توان درک کرد. تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خرجی همگی سریع بر رفتار اهالی بازار منعکس می شود.مثلا دوست من می گفت باشروع بحران مالی اخیر در جهان بازاریها در تعیین تاریخ چکهای صادره جانب احتیاط را بشدت پیش گرفته اند.حتی شرایط جوی هم موثر است. مثل تعجیل یا تاخیر در عرضه محصولات فصلی.
پینوشت:
1- شهرداری تهران در حال بازسازی و حفظ بافت سنتی سراهای اصلی بازار می باشد.
2- تصویر از اینجا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر